16 Aralık 2010 Perşembe

Blastokist transferi

Embriyonun, gelişiminin 5. gününde, yani rahim duvarıma tutunmadan hemen önce ulaştığı aşamaya blastokist adı verilir. Embriyo bu dönemde sayılamayacak kadar çok sayıda hücreye bölünmüş durumdadır. Keza ileride bebeği ve plasentayı oluşturacak olan hücreler birbirinden ayrılmış şekilde izlenebilmektedir. Tüp bebek tedavisinde embriyonun laboratuarda bu aşamaya kadar geliştirilmesi ve sonrasında ana rahmine yerleştirilmesinin sağladığı bazı avantajları vardır.

Tüp bebek tedavisinde gebelik şansını arttıran önemli faktörlerden birisi, geliştirilen embriyoların arasından en iyi şekilde büyüme gösteren embriyonun seçilerek ana rahmine transfer edilmesidir. Laboratuarda elde edilen embriyolar 5 günlük bir gelişme yarışına tabii tutuluyor gibi düşünülebilir. Bu süre içerisinde en iyi gelişen embriyo, gebelik açısından en yüksek şansa sahip olacak embriyodur. Transfer edilecek olan embriyonun seçimi için kullanılan bazı kriterler mevcuttur. Döllenmeden itibaren hücre çekirdeklerinin yapısı, embriyonun bölünme hızı, hücre sayısı, hücrelerin birbirine oranı, hücreler arası artıkların oluşumu gibi pek çok kriter, embriyonun sağlığını göstermekte, dolayısıyla gebelik oluşturma potansiyelini yansıtmaktadır. Embriyoların laboratuar ortamında 5 gün büyütülmesi ve bu süreç içerisinde tüm kriterler açısından değerlendirilmesi, seçim açısından pek çok artı getirmektedir. Embriyonun seçimi için kullanılacak en anlamlı kriter ise 5. günde güzel gelişen bir blastokist formunu almasıdır.

Tüp bebek uygulamalarının başladığı ilk yıllarda embriyolar döllenmenin hemen ardından anne adayına transfer edilirdi. O yıllarda kültür ortamı olarak kullanılan solüsyonlarının embriyoyu laboratuar şartlarında ne kadar canlı tutabileceği şüpheliydi. Yıllar içerisinde kültür ortamların, rahim içi ortamı taklit edecek derecede geliştirilmesi sayesinde embriyo transferi zamanlaması 5. güne kadar uzatılabildi. Bu arada VKV Amerikan Hastanesi Embriyoloji Laboratuarını kuran ve yöneten Biolog Başak Balaban, blastokist kültürü ile ilgili çalışmaları ve yayınları ile IVF dünyasında ve literatürde haklı bir üne sahiptir. Bunu da belirtmeden geçemeyeceğimJ

Blastokist aşamasına ulaşmış olan bir embriyonun gebelik oluşturma potansiyeli, daha erken safhada transfer edilmiş bir embriyodan daha yüksektir. Bu durum, tek embriyo transfer edilecek anne adayları için çok önemlidir. Keza tüm adaylar en yüksek gebelik şansını hak ederler. Bu nedenle, laboratuar şartları uygun olan kliniklerde mutlaka blastokist transferi tercih edilmelidir.

Embriyonun gelişimi, genetik ve metabolik sağlık durumu ile ilişkilidir. 5. günde ideal şeklini kazanmış olan bir blastokistin ağır bir genetik anomaliye sahip olma şansının çok düşük olduğunu kanıtlanmıştır.

Sağlık Bakanlığının Mart 2010’da yenilediği yönetmelik uyarınca 35 yaşından genç hastalara tek, 35 yaşından büyük hastalara ise iki embriyo transfer edebilmekteyiz. Çoğul gebeliklerin önlenmesi gibi çok önemli sebebe dayanan bu kısıtlama bize, en yüksek gebelik potansiyeline sahip embriyoyu belirleme zorunluluğu da getirmektedir. Embriyo seçiminde kullanabileceğimiz en güzel yöntem onları blastokist aşamasına kadar ilerleterek en iyi gelişim gösteren embriyoyu belirlemektir. Kendi pratiğimde 10 yılı aşkın süredir ağırlıklı olarak blastokist transferini tercih etmekteyim. Bunu yapabilmeniz için embriyoloji laboratuarınıza çok güvenmeniz, embriyoları 5. güne kadar en iyi şekilde büyütebildiklerinden emin olmaniz gerekir. Bunu sağlayacak bir laboratuarı olmayan merkezlerin 2. veya 3. günde embriyo transferini tercih etmeleri daha doğru olacaktır.

Embriyonun seçimi için yeni farklı teknikler de denenmektedir. Bunlardan biri metabolomiks yani embriyonun içinde bulunduğu sıvıdan alınan örneklerden, embriyonun metabolizma hızını ölçen bazı analizler yapılması ve en ideal metabolik profil gösteren embriyonun belirlenmesidir. Bir diğeri embriyo gelişimin uzun süreli video kaydının tutulması ve seçimin 5 günlük gelişim takip kriterlerine göre yapılmasıdır. Diğer teknik ise embriyodan biopsi ile bir hücrenin alınması ve genetik incelemesi yapılarak kromozom sayısı anomalisine sahip olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu üç tekniğin de, genetik anomali taşıyıcılığı gibi bazı özel durumlar haricinde, blastokist kültürü ve seçimine göre bir üstünlükleri (en azından bugüne kadar) olmadığı görülmektedir. Metabolomiks tekniğinin ileride daha geliştirilmesi seçim gününü arttırabilir gibi görünmekle birlikte, halen kullanımda olan sistemin ticari kaygılarla yaptığı pazarlama, klinisyenlerde güvensizlik yaratmaktadır. Özel uygulamalar, ek masraf veya embriyoya müdahale gerektiren bu tekniklerin dışında kalan ve iyi bir embriyoloji laboratuarında başarı ile gerçekleştirilebilecek olan blastokist kültürü, şu  an için en iyi seçim tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Blastokist transferi sayesinde çoğul gebelik riski minimumda tutularak yüksek gebelik şansı elde edilebilmektedir.

Blastokist transferinin avantajları kısaca şu şekilde özetlenebilir:
1.    Gelişim potansiyeli ve ana rahmine uyumu daha iyi olan embriyoların seçilebilmesi ve embriyo gelişimini daha iyi gözleyebilme
2.    Embriyoları en yüksek gelişim potansiyeline sahip oldukları dönemde yani blastokist aşamasında dondurabilme
3.    Embriyo canlılığının incelenebileceği metodlara fırsat tanıması
4.    Ağır genetik anomaliye sahip embriyoların elimine edilebilmesi
5.    Daha yüksek gebelik şansı
6.    Tekrarlayan gebelik başarısızlıklarında daha iyi sonuçlar elde etme şansı

·         Not: Dostlarımın sitelerinde de görebileceğiniz bu yazı bana aittir, benim isteğimle yazımı verdiğim dostlarımın yazıyı kullanması beni mutlu ederken, çalıntılar üzmektedir.

Meraklılara linkler:
Embryo culture as a diagnostic tool. Balaban B, Urman B. Reprod Biomed Online. 2003 Dec;7(6):671-82..
How can we improve current blastocyst grading systems? Urman B, Yakin K, Ata B, Balaban B. Curr Opin Obstet Gynecol. 2007 Jun;19(3):273-8.
What next for preimplantation genetic screening? A clinician's perspective. Yakin K, Urman B. Hum Reprod. 2008 Aug;23(8):1686-90
The relationship between blastocyst morphology, chromosomal abnormality, and embryo gender. Alfarawati S, Fragouli E, Colls P, Stevens J, Gutiérrez-Mateo C, Schoolcraft WB, Katz-Jaffe MG, Wells D. Fertil Steril. 2010 May 25. [Epub ahead of print]

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder